Otomat Çeliklerine Uygulanan İşlemler

Otomat Çeliklerine Uygulanan İşlemler, birbirinden farklıdır. Isıl işlem olarak da bilinen bu işlemler ile çelik farklılık kazanır. Çeliğin dış etmenlere karşı dayanıklı olması başta olmak üzere işlenebilir olması ve uzun ömürlü kullanım sunması amacıyla ısıl işlem uygulandığını söylemek mümkündür.

Çelik belli bir orana sahip değişkenlik özelliğe gösteren karbon bileşimi ile demir elementinin birleşmesiyle oluşan bir alaşımdır. Isıl işlem adımı ise katı halde bulunan alışım ve metalin kimyasal özelliklerinden farklı olarak daha belirgin özellikler kazandırmak amacıyla yapıldığını söylemek mümkündür.

Çok sayıda ısıtma ve soğutma işleminin söz konusu olduğu ısıl işlem uygulamalarında çelik malzemenin dokusu değişir. Bu şekilde çelik istenilen bir maddeye dönüşür. Bu amaçla pek çok farklı çelik çeşidine ısıl işlem uygulanır.

Isıl işlem nedir? Genel bir cevap vermek gerekirse ısıl işlem ilgili doğum günün diyor metal ve alaşımın kimyasal özelliklerinden farklı olarak değiştirilmesi işlemidir.  Çelik malzemenin dokusu, üretilen malzemenin kullanılacağı alana ve göreve göre değişiklik göstermesi söz konusudur.

Otomat Çeliklerine Uygulanan İşlemlerin amaçları aşağıda maddeler halinde yer alır.

• Metalin daha fazla sertlik kazanması ya da yumuşak hale bürünmesi
• Çelik malzeme üretimi esnasında oluşan iş gerginlik giderme
• Çeliğe işlenebilir özellik ve yapısal olarak dayanaklılık kazandırma
• Çeliğin sıcak ve soğuk dövme işçiliğine daha uyumlu olması
• Zorlu hava koşullarına karşı dirençli olma özelliği kazandırma
• Darbe başta olmak üzere diğer dış etkenlere karşı dirençli bir yapıya sahip olma
• Bulunduğu alana uyum sağlayabilme
• Manyetik alana karşı uyum ve elektrik özelliği kazanma
• Kimyevi maddelerden ve kimyasal olaylardan etkilenmeme özelliğine sahip olma

Isıl işlem çeşitleri, genel olarak değerlendirildiğinde, ilgili malzemenin kristal dokusunu değiştirilerek daha dirençli olmasına sağlamaktır. Bir başka deyişle çelik kullanılarak üretilen bir malzemede uzun ömürlülük, sağlamlık ve kalite gibi unsurların söz konusu olması bakımından ısıl işlem çeşitleri her çelik çeşidinde farklıdır.

Çeliklere Uygulanan Isıl İşlemler

Çeliklere farklı nedenlerden dolayı ısıl işlem uygulanır. İlgili ısıl işlem çeliğin zorlu koşullarda kullanılabilmesi ve daha dirençli bir yapıya sahip olması bakımından tercih edilir. Her çeşit çeliğin uygulandığı ısıl işlem birbirinden farklıdır. Çeliklere uygulanan ısıl işlemler aşağıda maddeler halinde yer alır.

• Tavlama işleminde yumuşatma, gerilim giderme, kristalleştirme ve normalleştirme tavlaması gibi ek işlemler uygulanır.
• Sertleştirme işleminde suda, yağda ve havada sertleştirme gibi ek işlemler uygulanır.
• Yüzey sertleştirme işleminde ise indüksiyonla yüzey sertleştirme, sementasyon, nitrürasyon gibi ek işlemler uygulanır.

Birbirinden farklı uygulama adımlarına sahip olan bu işlemler çeliğin daha fazla dirençli ve kullanılabilir olmasını sağlar.

Yağda soğutma işlemi yine çelikleri uygulamanın ısıl işlemlerden biridir. Çeliklere uygulanan ısıl işlemde sertleştirme adımı olarak kullanılan bu işlemde suyun soğutma hızı yağın soğutma hızına göre daha hızlıdır. Soğutma hızının verimli olduğu ilgili yağ sıcaklık aralığı 50- 80 santigrat derece arasındadır.

Sertleştirme ısıl işlemi çeliklere en sık uygulanan işlemlerden biridir. Bu işlemde çelik, sertleşme sıcaklığına kadar tavlanır. Ardından çelik soğutulup sert dokunun sünek hale getirilmesi ile son bulur.

Hangi Çeliklere Isıl İşlem Uygulanır?

Hangi çeliklere hangi ısıl işlemin uygulandığı merak edilen konulardandır. Isıl işlem dövme çelik, karbon çelik ve alaşımlı çelik gibi dayanıklı çelik çeşitlerine uygulanır. Çelik ekstra dayanıklı ve dirençli yapıya sahip olması bakımından ısıl işlemlere tabi tutulur. Her çelik çeşidinin farklı ısıl işleme tabi tutulması, çeliğin yapısı, ilgili işleme uygun olup olmadığı ve içerdiği maddelere bağlıdır.